Aanvaring

Op Vrijdag 4 mei 1973 was er een aanvaring tussen de ST 1 en de UK 15. Waarbij de ST 1 is gezonken. Hier onder een paar stukjes wat er in de krant heeft gestaan.

 

(knipsel 1)  Urker kotter ramt spiksplinternieuwe vissersschip ST 1

STAVEREN – De spiksplinternieuwe viskotter ST 1 van de Staverse vissers Jotje en Jelle Zwaan is gistermorgen op het IJsselmeer door de Urker Noordzeekotter UK 15 van visser Jan Bakker overvaren en gezonken. De drie opvarenden van het vissersschip uit Staveren, waarmee voor de eerste keer werd gevist, konden op het nippertje worden gered. Het waren de 56 jarige Jotje Zwaan, diens zoon de 26 jarige Jelle -de beide eigenaars – en de 65 jarige Sjoerd Zwaan, een broer van Jotje. Ze werden aan boord van de UK 15 genomen en ontdaan over het verlies van hun nieuwe en nog niet verzekerde schip naar Urk gebracht.

De aanvaring geschiedde omstreeks kwart voor tien ongeveer anderhalve kilometer ten westen van de haven van Staveren tijdens goed weer met goed zicht. Terwijl de ST 1 stationair draaiende motor voer en de opvarenden bezig waren de laatste lijnen van het hoekwant binnen te halen kwam op volle kracht varende Urker kotter recht op hun af. Tot hun schrik zagen de mannen op de ST 1 dat enkele laatste vertwijfelde poging om hun scheepje te ontwijken mislukte. De kotter werd aan stuurboordzijde gegrepen en door het veel grotere Urker schip onmiddellijk op zijn kant gegooid en naar beneden geduwd.

De jongste opvarende kon zich aan een grote plank van de buikdenning vastgrijpen en zich op die manier drijvende houden. Zijn vader en oom die zich onder de kap van het schip bevonden, werden echter meegesleurd naar de diepte. Ze waren zeker al enige meters onder water – het werd al donker om me heen, verklaarde Sjoerd Zwaan later met een nog van schrik trillende stem – toen ze door de druk van de uit de roef ontsnappende lucht naar boven werden geduwd. De beide visserlieden slaagden er in zich vast te grijpen aan de mast van het zinkende scheepje, waar van het topje net boven water bleef. Staande op de gaffel van het steunzeil konden zij zich in evenwicht houden tot ze werden gered.

Aan boord van de 23 meter lange Urker kotter – de Grietje – had men nogal enige moeite om de drie visserlieden te redden. Toen de aanvaring dreigde was er namelijk met zoveel kracht aan het hendel van de keerkoppeling gerukt, dat de draad van de “achteruit” werd losgetrokken. Dit mankementje moest eerst worden hersteld vóór de kotter weer goed manoeuvreerbaar was.

Fout manoeuvre

 Volgens de Rijkspolitie te water moet de aanvaring worden geweten aan een verkeerde manoeuvre aan boord van de Grietje. De roerganger heeft door onoplettendheid het Staverse scheepje te laat gezien. Toen er gevaar voor aanvaring dreigde werd de situatie niet goed beoordeeld. Achteruitslaan hielp tenslotte ook niet meer. Met een zware klap werd de ST 1 geramd en naar beneden geduwd in water van ongeveer zes meter diepte.

Gistermiddag is er een wrakboei gelegd bij de gezonken kotter. Het scheepje vormt namelijk een gevaar voor de scheepvaart. Het ligt precies in de scheepvaartroute tussen de eerste boei van het Vrouwenzand en de sluizen van Kornwerderzand .

De ST 1 – Jowithe – kwam pas dinsdag jongstleden van de werf: de Volharding in Staveren. Woensdag werd er proefvaart gehouden en gisteren voer de kotter voor de eerste keer ter visvangst uit. Behalve de vaste bemanning van vader en zoon Jotje en Jelle ging de 65-jarige Sjoerd Zwaan als opstapper mee.

Het gezonken schip heeft een lengte van 10.40 meter bij een breedte van 3,50 meter Het kottertje is uitgerust met  een geheel nieuwe dieselmotor van 120 paardenkracht. De Urker kotter liep bij de aanvaring geen noemenswaardige schade op. Dit schip is acht jaar uit en heeft een motor van 450 paardenkracht. De eigenaar was in tegenstelling tot zijn Staverse collega’s wel verzekerd.

 

(knipsel 2) “STAVEREN 1” DOOR “URK 15” OVERVAREN

 Staveren. Vrijdagmorgen omstreeks 9.30 uur werd de nieuwe IJsselmeerkotter de Staveren 1 door de Urk 15 overvaren. De IJsselmeervissers Jotje Zwaan en zijn zoon Jelle Zwaan hadden pas een nieuwe kotter laten bouwen bij de scheepswerf “de Volharding” en waren donderdag voor de eerst keer mee naar zee gegaan.

Vrijdagmorgen was men bezig de eerste vangst aan boord te halen, toen de UK 15 kwam aangevaren. Aan boord van de kotter waren de toen Sjoerd Zwaan, die aan het roer stond, Jotje en Jelle Zwaan. Tijdens het halen zagen zij wel een Urker kotter aanvaren maar deze wendde de steven, maar direct daarop wendde hij wederom de steven en ramde zo de nieuwe kotter “Jowithe”, die meteen zonk. De Broers Sjoerd en Jotje konden zich met moeite in de mast klimmen terwijl Jelle zich zwemmende boven water wist te houden en tenslotte op wat wrakhout bleef drijven. In eerste instantie gaf de UK 15 nog vol gas en draaide daarna terug om de drenkelingen te redden. Men voer met de drenkelingen naar Urk waar ook de waterpolitie uit Lelystad heen voer en deze zaak onderzoek nam. De Staveren 1 stak nog met ½ meter mast boven water uit, de boot ligt op 5 meter diepte.

BERGING

Om 8 uur zaterdag werd door de Staveren 14, Staveren 22, Staveren 10, HL 1 en de UK 15 tesamen met de duiker Y. Scheffers met de sleepboot Zephyrus en de grote tanker de Stavo, een begin gemaakt met het bergen van de Staveren 1.

Vol spanning leefde men in Staveren mee hoe dit alles zou aflopen. Omstreeks 1 uur zag men de vissersboten aankomen en om 1:45 uur werd het gezonken vaartuig door de Johan Friso sluis gelaten. Het vaartuig was van voren zwaar beschadigd en had zware machineschade opgelopen.

 

(knipsel 3) UK 15 boort kleine kotter in de grond

 De Urker kotter Grietje (UK 15) van schipper Jan Bakker heeft vrijdagmorgen omstreeks 9 uur de Staverse IJsselmeerkotter ST 1 van Jotje en Jelle Zwaan in de grond geboord.

Het merkwaardige voorval liep wonder boven wonder zonder persoonlijke ongelukken af. De nieuwe ST 1 , pas voor de tweede dag in de vaart, zonk onmiddellijk. Zaterdag werd de sterk gebouwde IJsselmeerkotter, die in één keer naar de diepte werd geduwd en geen noemenswaardige schade aan de romp had, gelicht.

 

VEEL HULP

 Inmiddels heeft Fiat Dieselcentrum Appeldoorn de nieuwe 120 PK scheepsmotor al weer in orde gemaakt. Door prima service en ook gratis hulp van vrienden kon de schade aan de ST 1 worden beperkt. Schipper Jotje Zwaan had het pas afgebouwde schip nog niet verzekerd. De rijkspolitie te Water stelde, onmiddellijk na de aanvaring, een diepgaand onderzoek in naar de oorzaak van de aanvaaring die tijdens goed zicht 11 kilometer ten noordoosten van de rode gasboei van het Vrouwenzand gebeurde.

Het ziet er naar uit dat oververmoeidheid aan boord van de UK 15 oorzaak van de aanvaring is geweest. De Noorzeekotter, met 450 PK stoomde vanaf Kornwerderzand naar de thuishaven en heeft de vissende ST 1 pas gezien toen het te laat was.

 

(knipsel 4) Paniek vlak voor aanvaring van de UK 15 en ST 1

Ze zaten gewoon op hun spiksplinternieuwe kotter ST 1 te vissen. Het weer was goed. In de verte kwam de UK 15 aangestoomd, op weg naar de thuishaven. Niets wees er op dat de veel grotere Urker, op 100 meter van de ST 1, zijn zware steven precies op de IJsselmeervissers zou richten.

In de stuurhut van de Urker had de 36-jarige De Jong, een bevaren Urker, Sinds het vertrek uit de kleine sluis van Kornwerderzand, de wacht. De rest van de bemanning was beneden.Schipper Jan Bakker, vermoeid van een zware week, lag te slapen. Volgens verklaringen aan de politie sliep De Jong niet. Hij hed die dag al 4 uren geslapen.

Onverklaarbaar

 Op onverklaarbare wijze heeft De Jong de ST 1 toch te laat op gemerkt. Het scheepje had op een aantal mijlen afstand al gezien moeten zijn. Zowel aan boord van de ST 1 als de UK 15 was vlak voor de aanvaring de paniek groot.

Een jongere broer van schipper Jan Bakker stoof als eerste naar boven, toen de Urker de ST 1 naar beneden duwde. Het schip was even helemaal onbestuurbaar toen iemand de regulateur over de kop trok, zodat tot overmaat van ramp de UK 15 ook nog even onbestuurbaar was.

Even voor de cijfers 15 werd de Staverse kotter geraakt. Aan boord wareen behalve schipper Jotje Zwaan diens zoon Jelle en zijn oudere broer Sjoerd. De laatst ging met de zinkende kotter naar de diepte. Geen van de drie was de zwemkunst voldoende machtig.

Gelukkig kon even later de UK 15 de steven wenden en hulp bieden. Op dat moment kwam, als een wonder, de heer Sjoerd Zwaan uit de gezonken kotter omhoog. Alle drie werden gered en, min of meer tegen de wil van de Staverse vissers, mee naar Urk genomen.

Ze waren flink overstuur, temeer daar hun pas bij de werf Volharding van A. T. van der Werff afgeleverde nieuwe kotter nog niet verzekerd. Zaterdag lichtten de Urkers, samen met de tanker de Stavo van A. de Groot uit Staveren en nog enkele helpers de IJsselmeerkotter.

(knipsel 5) GEZONKEN STAVERSE KOTTER NIET LEK

 Zateredag middag om kwart voor twee kon de op het IJsselmeer gezonken kotter “Jowithe” (Staveren 1) de thuishaven worden binnengesleept door de Staveren 22.Met man en macht was men ’s morgens om acht uur al begonnen met het lichten van de het schip, dat zoals bekend vrijdagmorgen als gevolg van een aanvaring met een Urker kotter onder water verdween. Daartoe waren de Staveren 14, de 22, en de 10, de HL 1 en de UK 15 uitgevaren alsmede de sleepboot “Zephyrus” en de grote tanker Stavo van Fa. A. de Groot.

De kapitein van de sleepboot, de heer Y. Scheffer, was tevens duiker. Ook een boot van de rijkspolitie te water uit Lelystad was aanwezig. In Staveren wachteten velen vol spanning de terugkeer van deze vloot af. Omstreeks één uur zag men de schepen aankomen. Net voor er een storm opstak was men binnen. De gezonken kotter bleek van voren nogal beschadigd door de aanvaring en had tevens zware machineschade. Maar het schip was niet lek. Aangenomen wordt dat de Urker kotter de Staverse van voren heeft geramd en als ware direct onder water geduwd.

 

(knipsel 6)  Bemanning op nippertje gered

GLOEDNIEUWE KOTTER UIT STAVEREN OP HET IJSSELMEER OVERVAREN

 Vrijdagochtend omstreeks elf uur is op het IJsselmeer, vier kilometer buiten Staveren, de gloednieuwe kotter Staveren 1, de Jowithe, gezonken na een aanvaring met de vissersboot UK 15. De drie opvarenden van de ST 1 werden gered door de Urker. Ze hielden geen nadelige gevolgen over van het ongeval. Omtrent de toedracht stelt de rijkspolitie te water een onderzoek in.

De Jowithe is het eigendom van vader Jotje (56) en zoon Jelle (26). Men maakte op 1 mei de eerste proefvaart met het schip dat is gebouwd op de werf de Volharding van A. N. van der werff te Staveren. Donderdagmiddag trok de ST 1 voor het eerst het IJsselmeer op en werd het hoekwant uitgebracht. Gistermorgen gingen vader en zoon Zwaan in gezelschap van oom Sjoerd Zwaan (65) kijken wat de vangst was. Een half uur voordat de beug binnen was werd de Jowithe ter hoogte van de cijfers geramd door de UK 15. Ten tijde van de botsing was het helder weer. Sj Zwaan stond aan het roer. Hij zag de Urker wel op zich af komen, maar wachtte  geen moment dat de boot hen zou aanvaren.

De ST 1 zonk onmiddellijk. Jotje en Sjoerd Zwaan klommen onmiddellijk in de mast en konden zodoende letterlijk het hoofd boven water houden. Ter plaatse is het IJsselmeer vijf meter diep. De mast van het wrak steekt een halve meter boven water uit. Jelle Zwaan redde zich zwemmend. Hij hield zich later drijvend op wrakhout. Aan boord van de UK 15 merkte men aanvankelijk het ongeval niet op. Later zag de Urker wat er was gebeurd. Op het nippertje slaagde men er vervolgens in de in regenpakken gestoken vissers uit Staveren te redden. De UK 15 meerde af in de haven van Urk. Hier werd ook de rijkspolitie te water gewaarschuwd. Wanneer de ST 1 gelicht zal worden is niet bekend.

 

(knipsel 7) Kotter overvaart nieuwe palingschip

 STAVEREN, zaterdag

 De 65-jarige visser Sjoerd Zwaan uit het Friese stadje Staveren, zijn broer Jotte (56) en diens zoon Jelle (26) zijn gistermorgen op het nippertje gered nadat hun gloednieuwe palingschuit op het IJsselmeer werd overvaren door de Urker kotter UK 15.

Het vissersscheepje van de familie Zwaan was pas vorige week van de helling gegleden. Dinsdag maakte men een proefvaart en gistermorgen werden de eerste keer de netten leeggehaald.

Gekapseisd.

De viskotter van Urk was op weg van de Noordzee naar de thuishaven. Waarschijnlijk door een stuurfout van de Urker werd het ranke palingschip “Jowithe” zo’n vijf kilometer buiten het haventje van Staveren aan de boeg geramd.

Schipper Jotte Zwaan:  ,,We haalden onze netten binnen, toen we ineens de kotter recht op ons af zagen komen. Het lukte niet meer om weg te komen. Ons scheepje kapseisde en verdween enkele minuten later onder water.”

 Jotte Zwaan kon zich nog net vastgrijpen aan een van de masten. Zijn zoon hield zich drijvende met een paar planken. Sjoerd raakte bekneld onder een grote kap op het schip en bleef een hele tijd onder water. Hij kon zichzelf op het nippertje van de verdrinkingsdood redden. De onfortuinlijke vissers die zeker een kwartier in het water lagen, werden gered door de bemanning van de UK 15. ,,We zijn blij dat we nog leven”, zegt Jotte, ,,ons nieuwe schip heeft ons geen geluk gebracht. Het was nog niet eens verzekerd”.

 

 

 

foto’s: coll. Fam. J. Sj. Zwaan (1 t/m 3); Krant (4);
bron: Fam. J. Sj. Zwaan; – aanpassingen/toevoegingen/foto’s zijn welkom

HOME

Reacties zijn gesloten.